Đề xuất sửa đổi 4 thông tư để chuẩn bị cho nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam

Bộ Tài chính đang lấy ý kiến góp ý với dự thảo Thông tư sửa đổi, bổ sung một số điều của các thông tư quy định về giao dịch chứng khoán trên hệ thống giao dịch chứng khoán; bù trừ và thanh toán giao dịch chứng khoán; hoạt động của công ty chứng khoán và công bố thông tin trên thị trường chứng khoán.

Dự thảo thông tư này sửa đổi, bổ sung một số điều của 4 thông tư cụ thể là:

Thứ nhất, Thông tư số 120/2020/TT-BTC ngày 31/12/2020 của Bộ trưởng Bộ Tài chính quy định giao dịch cổ phiếu niêm yết, đăng ký giao dịch và chứng chỉ quỹ, trái phiếu doanh nghiệp, chứng quyền có bảo đảm niêm yết trên hệ thống giao dịch chứng khoán (Thông tư số 120);

Thứ hai, Thông tư số 119/2020/TT-BTC ngày 31/12/2020 của Bộ trưởng Bộ Tài chính quy định hoạt động đăng ký, lưu ký, bù trừ và thanh toán giao dịch chứng khoán (Thông tư số 119);

Thứ ba, Thông tư số 121/2020/TT-BTC ngày 31/12/2020 của Bộ trưởng Bộ Tài chính quy định về hoạt động của công ty chứng khoán (Thông tư số 121);

Thứ tư, Thông tư số 96/2020/TT-BTC ngày 16/11/2020 của Bộ trưởng Bộ Tài chính hướng dẫn công bố thông tin trên thị trường chứng khoán (Thông tư số 96).

Việc bổ sung, sửa đổi một số quy định tại các thông tư này nhằm tháo gỡ một số nút thắt quan trọng, đáp ứng các tiêu chí nâng hạng thị trường chứng khoán của tổ chức xếp hạng.

Đặc biệt, dự thảo Thông tư bổ sung quy định: Giao dịch không ký quỹ 100% tiền của nhà đầu tư tổ chức nước ngoài.

Theo đó, công ty chứng khoán được nhận lệnh giao dịch mua chứng khoán của khách hàng là nhà đầu tư tổ chức nước ngoài khi tài khoản của khách hàng không đủ 100% giá trị lệnh đặt.

Công ty chứng khoán thực hiện đánh giá năng lực của khách hàng để xác định mức ký quỹ theo thỏa thuận tại hợp đồng ký kết giữa công ty chứng khoán và khách hàng.

Nhà đầu tư tổ chức nước ngoài thực hiện ký quỹ bằng tiền và thanh toán đầy đủ đối với giao dịch mua chứng khoán.

Trong trường hợp nhà đầu tư tổ chức nước ngoài thiếu tiền thanh toán, công ty chứng khoán nơi nhà đầu tư đặt lệnh chịu trách nhiệm thanh toán đối với phần thiếu hụt thông qua tài khoản tự doanh, ngoại trừ trường hợp quy định. Công ty chứng khoán thực hiện bán chứng khoán ngay khi chứng khoán về tài khoản tự doanh của mình. Chênh lệch phát sinh từ việc xử lý cho trường hợp này được thực hiện theo thỏa thuận tại hợp đồng giữa công ty chứng khoán và khách hàng.

Ngân hàng lưu ký nơi nhà đầu tư tổ chức nước ngoài mở tài khoản lưu ký chứng khoán chịu trách nhiệm thanh toán số tiền thiếu hụt trong trường hợp xác nhận sai số dư tiền gửi của khách hàng với công ty chứng khoán dẫn tới thiếu tiền thanh toán giao dịch chứng khoán.

Trường hợp cần thiết để ổn định thị trường, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước có quyền tạm ngừng dịch vụ giao dịch không ký quỹ 100% tiền của nhà đầu tư tổ chức nước ngoài.

Theo đánh giá của các tổ chức xếp hạng quốc tế, khả năng tiếp cận thông tin của nhà đầu tư nước ngoài trên thị trường Việt Nam “òn hạn chế, cần phải cải thiện, cụ thể là các thông tin từ công bố từ các công ty niêm yết bằng tiếng Anh còn hạn chế.

Một khảo sát thực tế trên thị trường chứng khoán Việt Nam cho biết, chỉ khoảng 10% các công ty niêm yết công bố thông tin và báo cáo tài chính bằng tiếng Anh và đa phần các công ty này là các công ty có vốn hóa lớn. Do đó, một số ý kiến cho rằng, việc buộc các doanh nghiệp công bố thông tin song ngữ sẽ có tác động lớn đến các doanh nghiệp trên thị trường chứng khoán như tăng chi phí, tăng nhân sự, khó đáp ứng tính chính xác và kịp thời… nên ảnh hưởng đến tính tuân thủ của doanh nghiệp.

Vì vậy, trong đề xuất lần này, cơ quan quản lý cũng sẽ xây dựng theo hướng cân nhắc tính toán về tính phù hợp, khả thi vừa đảm bảo mục tiêu nâng hạng, vừa đảm bảo doanh nghiệp triển khai có lộ trình. Cụ thể hơn, cơ quan quản lý đề xuất theo hướng xác định danh sách công ty đại chúng bắt buộc tuân thủ việc công bố thông tin bằng tiếng Anh trong ngắn hạn và dài hạn. Phân loại mức độ toàn diện của thông tin cần được công bố đối với các công ty đại chúng quy mô nhỏ và quy mô lớn.

Tính đến thời điểm 31/12/2023, số lượng công ty đại chúng là 1.733 công ty, trong đó có 1.069 công ty đại chúng quy mô lớn có vốn góp chủ sở hữu từ 120 tỷ đồng trở lên. Bởi vậy, việc công bố thông tin bằng tiếng Anh sẽ áp dụng trước cho các công ty đại chúng quy mô lớn đối với các thông tin công bố định kỳ. Các công ty có vốn góp chủ sở hữu dưới 120 tỷ đồng và việc công bố thông tin bất thường, theo yêu cầu sẽ thực hiện sau theo lộ trình.

Cụ thể, dự kiến công ty niêm yết công ty đại chúng quy mô lớn công bố thông tin định kỳ bằng tiếng Anh kể từ ngày 1/1/2025 và công bố thông tin bất thường, theo yêu cầu bằng tiếng Anh kể từ ngày 1/1/2026. Công ty đại chúng còn lại sẽ công bố thông tin định kỳ bằng tiếng Anh kể từ ngày 1/1/2027 và công bố thông tin bất thường, theo yêu cầu bằng tiếng Anh kể từ ngày 1/1/2028.

Bên cạnh đó, các Sở giao dịch chứng khoán, VSDC cũng phải công bố thông tin bằng tiếng Việt và tiếng Anh.