"Đưa năng suất lao động trở thành động lực quan trọng cho tăng trưởng nhanh, bền vững"

Chiều ngày 1/11, Bộ trưởng Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng đã có những giải trình sau khi các đại biểu Quốc hội thảo luận ở hội trường về đánh giá kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2023; dự kiến kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2024.

Kết quả tích cực trong tình hình khó khăn

Về tình hình kinh tế năm 2023 - 2024, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho biết, như các đại biểu đã nêu, tình hình thế giới khó khăn, nhiều phức tạp khó lường và nhanh, chưa có tiền lệ. Ở trong nước, nền kinh tế nước ta có quy mô nhỏ và độ mở thị trường lớn, tính chống chịu, thích ứng hay tính tự chủ còn hạn chế. Nền kinh tế cũng đang trong quá trình chuyển đổi và hội nhập, chịu sự tác động rất nhiều từ bên ngoài.

Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng giải trình, làm rõ ý kiến đại biểu Quốc hội nêu tại phiên thảo luận. (Ảnh: Quốc hội)

Theo Bộ trưởng, kết quả thực hiện tuy chưa đạt được so với các kế hoạch đề ra nhưng rất đáng trân trọng và tích cực. Trong khi các nước khác như Thái Lan dự báo chỉ tăng trưởng 2,7%, Malaysia 4%, Indonesia 5%, Trung Quốc 5%. Những con số này cho thấy, kết quả của Việt Nam là sự nỗ lực rất cao của cả hệ thống chính trị.

Dự báo thời gian tới có nhiều khó khăn, ngoài những giải pháp ngắn hạn, Chính phủ cũng đang tập trung kết hợp cả những giải pháp dài hạn, căn cơ.

"Trong tháng 10 vừa qua chúng ta đã thấy bắt đầu có những dấu hiệu tương đối tích cực, như: giải ngân vốn đầu tư công, thu hút FDI, đầu tư tư nhân, xuất khẩu, sức cầu tiêu dùng trong nước... Thời gian tới sẽ tiếp tục bám sát vào các chủ trương của Đảng, của Quốc hội, các nghị quyết để đưa ra các giải pháp và thực hiện một cách hiệu quả và quyết liệt hơn", Bộ trưởng nhấn mạnh.

Tiếp tục triển khai đồng bộ các giải pháp cho phục hồi và phát triển kinh tế

Liên quan đến Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng khẳng định, Nghị quyết số 43 là chủ trương và quyết sách hết sức đúng đắn, chính xác và kịp thời của Trung ương Đảng, Quốc hội và Chính phủ. Một số chính sách của Nghị quyết đã hỗ trợ trực tiếp cho doanh nghiệp, người dân và người lao động, phát huy hiệu quả rất tích cực.

Bộ trưởng phân tích: "Chúng ta đã dành hơn 50% nguồn lực của Chương trình cho đầu tư hạ tầng kinh tế - xã hội. Đây là những dự án quan trọng, dự án trọng điểm mang tính chiến lược của Quốc gia và hiện nay đang được triển khai tích cực. Các dự án này chúng ta đã dành 176.000 tỷ đồng/337.000 tỷ đồng của cả Chương trình cho đầu tư hạ tầng, bên cạnh việc hỗ trợ cho doanh nghiệp, người dân, người lao động".

Nói về nguyên nhân chính sách hỗ trợ lãi suất 2% chưa đạt, Bộ trưởng cho rằng, thứ nhất, chủ yếu do nền kinh tế gặp khó khăn, nên nhiều doanh nghiệp có đủ điều kiện vay lại không vay, do đơn hàng, do tình hình sản xuất. Nhưng một số doanh nghiệp muốn vay lại không đủ điều kiện vay.

Thứ hai, do thiết kế Chương trình rất thận trọng, có quy định đối với những dự án "có khả năng phục hồi" dẫn đến người cho vay, các đơn vị cho vay và các doanh nghiệp đi vay vướng trong việc hiểu thế nào là doanh nghiệp "có khả năng phục hồi".

Bộ trưởng cho biết, Chính phủ đã trình Quốc hội cho phép sẽ thực hiện tiếp Chương trình này đến hết năm 2023, nếu không đạt được, sẽ hủy dự toán.

"Đây là khoản chúng ta chưa phát hành, chưa huy động nên không ảnh hưởng gì đến bội chi. Thay vào chính sách hỗ trợ 2% lãi suất này, chúng ta sẽ chuyển tiếp sang xin giãn, hoãn thuế giá trị gia tăng cũng như các thuế khác trong thời gian tới để hỗ trợ cho doanh nghiệp," Bộ trưởng cho biết thêm.

Sẽ triển khai nhiều đề án tăng năng suất lao động

Về vấn đề năng suất lao động được nhiều đại biểu quan tâm, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho rằng, nguyên nhân chủ yếu là mô hình tăng trưởng chưa có nhiều thay đổi; dịch chuyển cơ cấu kinh tế, cơ cấu lao động giữa các ngành, lĩnh vực còn chậm; khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, chất lượng nguồn nhân lực chưa đáp ứng được yêu cầu đặt ra.

Riêng năm 2023 có một lý do nữa, đó là tăng trưởng kinh tế thấp hơn so với mục tiêu, sản xuất công nghiệp, xây dựng và bất động sản khó khăn, một bộ phận lao động chuyển sang khu vực dịch vụ, chủ yếu là các ngành nghề phi chính thức và có năng suất lao động thấp hơn. Ngoài ra, một bộ phận lao động dịch chuyển việc mới nên cũng cần phải có thời gian học tập và đào tạo lại để thích nghi.

Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết, Thủ tướng Chính phủ đã giao cho Bộ Khoa học và Công nghệ xây dựng một đề án tăng năng suất lao động dựa trên khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và giao cho Bộ Kế hoạch và Đầu tư xây dựng một đề án về chương trình quốc gia về tăng năng suất lao động để thúc đẩy tăng năng suất và nhằm đưa năng suất lao động trở thành một động lực quan trọng cho tăng trưởng nhanh, bền vững, tận dụng được các hiệu quả cơ hội của Cách mạng công nghiệp lần thứ tư.

"Chúng tôi đã trình với Thủ tướng Chính phủ rồi, hy vọng sắp tới sẽ được thông qua", Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng thông tin.

Cũng theo Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Chính phủ đang bám sát các nghị quyết của Trung ương, của Quốc hội để chỉ đạo và tổ chức thực hiện các nhiệm vụ lớn như: Tiếp tục đẩy mạnh cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, cải cách thủ tục hành chính, cải thiện năng suất, hiệu quả, sức cạnh tranh nền kinh tế và đẩy nhanh tiến độ các công trình trọng điểm quan trọng quốc gia.

"Trong bối cảnh khó khăn này, chúng tôi rất mong Quốc hội sẽ tiếp tục đồng hành, giám sát và ủng hộ cho các chính sách Chính phủ tham mưu và trình với Quốc hội hỗ trợ cho nền kinh tế sớm phục hồi và sớm lấy lại đà tăng trưởng để đạt được các mục tiêu của năm 2023, năm 2024 cũng như mục tiêu của 5 năm", Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng phát biểu./.