Kinh tế Nhật Bản phục hồi

Nền kinh tế lớn thứ ba thế giới, đã tăng trưởng 5% trong giai đoạn từ tháng 7 đến tháng 9, với tốc độ tăng trưởng hàng năm là 21,4%, sau ba quý suy giảm liên tiếp. Hiệu suất này theo sau sự thúc đẩy tăng trưởng ở Hoa Kỳ và Trung Quốc, sau những ảnh hưởng ban đầu do đại dịch gây ra, là một dấu hiệu đầy hy vọng cho triển vọng tăng trưởng toàn cầu.

Nền kinh tế Nhật Bản đã giảm 8,2% trong quý trước khi đại dịch khiến người tiêu dùng phải ở nhà và tàn phá nhu cầu vốn đã yếu đối với hàng xuất khẩu của nước này. Sự sụp đổ về tăng trưởng này được cho là lớn nhất kể từ năm 1955, khi chính phủ Nhật Bản bắt đầu sử dụng tổng sản phẩm quốc nội (GDP) làm thước đo nền kinh tế của mình.

Các khoản trợ cấp lớn của chính phủ đã giữ cho người lao động tiếp tục làm việc và các công ty hoạt động. Để kích thích ngành dịch vụ, chính quyền đã giảm giá cho những người sẵn sàng đi du lịch và ăn uống. Do đó, thực khách quay trở lại nhà hàng và người mua sắm quay trở lại trung tâm thương mại. Đến tháng 10, khán giả đổ xô đến rạp.

Đối với các thị trường xuất khẩu chính của Nhật Bản, đặc biệt là Trung Quốc – nơi Covid-19 gần như đã được kiểm soát, đã thúc đẩy xuất khẩu phục hồi. Người tiêu dùng Trung Quốc đổ xô đi mua ô tô mới và các nhà máy tiếp tục mua linh kiện điện tử, giúp các công ty Nhật Bản phục hồi sau những tổn thất nghiêm trọng hồi đầu năm.

Nhật Bản cho đến nay đã ghi nhận khoảng 1.800 trường hợp tử vong kể từ khi đại dịch bắt đầu. Theo một cuộc khảo sát hàng tháng của chính phủ, tâm lý kinh tế trong lĩnh vực dịch vụ đang ở mức cao nhất trong sáu năm. Sàn giao dịch chứng khoán chính của Nhật Bản, chỉ số Nikkei, đã đạt mức cao nhất trong 29 năm vào tuần trước.

Sức mua của người tiêu dùng Nhật Bản tăng.

Tuy nhiên, các nhà phân tích cảnh báo rằng sự phục hồi này khó có thể tồn tại lâu dài vì sự gia tăng các ca nhiễm Covid-19 mới đã dẫn đến đợt đóng cửa lần thứ hai ở Hoa Kỳ, châu Âu và có nguy cơ làm suy giảm tâm lý.

Theo Yuichi Kodama, nhà kinh tế trưởng tại Viện nghiên cứu Yasuda Meiji, trong khi đất nước dường như đang trên đà phục hồi, thiệt hại kinh tế vẫn còn nghiêm trọng. “Tỷ lệ mở rộng cao, nhưng nền kinh tế thực không tốt như những con số. Nó chỉ mới phục hồi được khoảng một nửa sau cú ngã khủng khiếp”, ông nói.

Khi đại dịch xảy ra vào tháng 2/2020, nền kinh tế Nhật Bản đã bắt đầu thu hẹp do nhu cầu xuất khẩu sang Trung Quốc sụt giảm, việc tăng thuế đối với người tiêu dùng Nhật Bản và một ”cơn bão” giá cả đắt đỏ vào tháng 10. Điểm yếu cơ bản đó khiến Nhật Bản trở thành nền kinh tế lớn đầu tiên rơi vào suy thoái.

Chính sự “mỏng manh” đó cũng khiến kinh tế Nhật Bản phục hồi chậm hơn, quy mô phục hồi không quá rõ ràng như các nền kinh tế lớn khác. Đồng thời khó duy trì đà phục hồi vì Covid-19 dễ lây lan trong những tháng mùa đông. Mặc dù số ca nhiễm hằng ngày ở Nhật Bản vẫn chưa vượt qua mốc 2.000, nhưng con số này đã tăng đều trong những tuần gần đây.

Khi số lượng trường hợp nhiễm Covid-19 tăng lên, những nỗ lực của chính phủ nhằm kích thích nền kinh tế thông qua giảm giá khi đi du lịch và ăn uống đã khiến nhiều người đặt câu hỏi có nên khuyến khích mọi người di chuyển trong thời gian xảy ra đại dịch hay không. Trong khi đó, chính phủ cho biết họ sẽ tăng cường cảnh giác, Thủ tướng Yoshihide Suga vẫn tiếp tục ủng hộ chương trình và nói rằng hiện tại không cần phải xem xét tình trạng khẩn cấp mới.

“Mọi thứ có thể thay đổi rất nhiều tùy thuộc vào những gì xảy ra với Covid-19”, Yoshiki Shinke, nhà kinh tế trưởng tại Viện nghiên cứu Dai-ichi Life cho biết. Sự phục hồi rất có thể sẽ bị đình trệ nếu chính phủ kêu gọi thực thi các biện pháp nhằm hạn chế các ca nhiễm mới.

Tuy nhiên, mối đe dọa lớn hơn ngay lập tức đối với tăng trưởng có thể là sự bùng nổ các trường hợp nhiễm Covid-19 ở các nước khác, Akane Yamaguchi, nhà kinh tế tại Viện Nghiên cứu Daiwa, cho biết.

Bà nói: “Sự phục hồi phụ thuộc vào các nền kinh tế nước ngoài. Có nguy cơ giảm khi châu Âu ngừng hoạt động và ở Hoa Kỳ nếu tổng thống thắt chặt các chính sách phòng ngừa khi nhiễm trùng gia tăng”.

Bất kể điều gì xảy ra ở nước ngoài, nền kinh tế Nhật Bản có thể mất nhiều thời gian để phục hồi hoàn toàn. Ông Kodama thuộc Viện nghiên cứu Yasuda Meiji cho biết: “Nền kinh tế Nhật Bản không thể chỉ dựa vào nhu cầu bên ngoài để phục hồi kinh tế”.

Mặc dù vắc-xin có thể thúc đẩy sự phục hồi nhanh chóng, nhưng nếu không có vắc-xin, “nền kinh tế Nhật Bản sẽ tiếp tục trì trệ và có xu hướng trì trệ trong suốt năm tới”.

HÒA TRANG