Thái Lan ngày càng tiến sâu vào mảng cho vay tiêu dùng Việt Nam

Những “tay to” vào thị trường

Top 3 công ty tài chính tiêu dùng của Việt Nam được thành lập ở thời kỳ đầu đã bán cổ phần cho nước ngoài. Trong đó, 2 công ty bán cho phía Nhật Bản với tỷ lệ 49%; Công ty còn lại bán cho người Thái.

Home Credit - Doanh nghiệp đang phục vụ khoảng 15 triệu khách hàng được người Thái mua lại với giá 800 triệu Euro. Bên mua là The Siam Commercial Bank Public Company Limited (SCB) - Ngân hàng đại chúng lâu đời của Thái Lan, cung cấp hàng loạt sản phẩm, dịch vụ tài chính. 

Hay như trước khi “chốt” thương vụ FE Credit - đơn vị dẫn đầu thị phần nhóm các công ty tài chính cho vay tiêu dùng, đã xuất hiện một vài thông tin đồn đoán về việc bên mua là người Thái Lan.

Các nhà đầu tư Thái Lan hiện nay tham gia vào lĩnh vực cho vay tiêu dùng tại Việt Nam ngày càng đông đảo, trên mọi phân khúc.

Giữa năm 2023, Ngân hàng SHB thông báo bán công ty tài chính tiêu dùng SHB Finance cho tập đoàn Krungsri của Thái Lan. Krungsri là thành viên chiến lược thuộc Tập đoàn MUFG của Nhật Bản, tuy nhiên dòng tiền chính vẫn lấy từ Thái Lan sang.

Không chỉ dừng lại ở các công ty tài chính, các nhà đầu tư Thái Lan còn xuất hiện ở nhiều phân khúc khác. Đơn cử như nhóm ngân hàng, Kasikorn Bank (KBank) thể hiện rõ tham vọng khi mạnh tay rót thêm vốn điều lệ cho KBank chi nhánh TP.HCM (được cấp phép năm 2021), nâng mức vốn từ 80 triệu USD lên 285 triệu USD vào tháng 5/2023 và trở thành chi nhánh ngân hàng nước ngoài có vốn điều lệ cao thứ 2 tại Việt Nam. Đối tượng khách hàng mà họ hướng tới là doanh nghiệp và mảng bán lẻ.

Đáng chú ý, ở phân khúc cho vay dưới dạng cầm đồ cũng đã có sự xuất hiện của người Thái từ khá sớm. Cụ thể, năm 2015, Srisawad Corporation (SAWAD) đã thành lập một công ty con tại Việt Nam với số vốn điều lệ là 200 triệu baht, trụ sở chính đặt tại TP. Vinh - địa phương thuộc top đầu về số lượng ô tô cá nhân đăng ký mới trong vài năm nay.

Gia tăng mức độ cạnh tranh

Trong bối cảnh đặc trưng hoạt động M&A thường được biết tới dưới dạng các thương vụ liên quan tới bán lẻ, sản xuất hàng vật liệu xây dựng, công nghiệp… thì các nhà đầu tư Thái Lan thể hiện nhiều mục đích khi đẩy mạnh tài chính tiêu dùng.

Chẳng hạn như Central Group với một loạt thương hiệu lớn như Big C, Nguyễn Kim đang cạnh tranh trực tiếp với các đơn vị bán lẻ Nhật Bản. Theo nguồn tin mới từ Reuters, một số doanh nghiệp Thái Lan đã tham gia đàm phán thương vụ bán cổ phần Bách Hóa Xanh - thương hiệu bán lẻ hàng tiêu dùng thực phẩm của Tập đoàn Thế giới Di động.

Còn với Home Credit - đơn vị được giới thiệu là có thị phần lớn thứ 2, chiếm khoảng 14% tổng giá trị thị trường. Nếu FE Credit định hướng cho vay tiền mặt nhiều hơn, thì Home Credit lại có kinh nghiệm lâu năm liên quan tới những mặt hàng tiêu dùng.

Lĩnh vực cho vay kết hợp với bán lẻ đã gây nhiều chú ý, nhất là gần đây lại có những động thái mới. Qúy IV/2023, Ngân hàng SeABank thông báo về thương vụ chuyển nhượng 100% vốn Công ty tài chính PTF cho AEON Financial, giá trị chuyển nhượng là 4.300 tỷ đồng. Trước đó, đối tác Nhật Bản đã hoạt động tại thị trường Việt Nam dưới mô hình bán hàng trả góp với những nhà bán lẻ, chủ yếu là hàng hóa tiêu dùng lâu bền dưới thương hiệu ACS Việt Nam.

Thị trường bán lẻ tiêu dùng của Việt Nam càng thêm sôi động khi “ông lớn” Hàn Quốc - tập đoàn Lotte cũng mua lại một công ty tài chính tiêu dùng. Trên thị trường Việt Nam đã xuất hiện một số thương hiệu cho vay tiêu dùng như Mirae Asset, hướng tới phục vụ phân khúc người lao động ở các khu công nghiệp.

Hàn Quốc và Nhật Bản sở hữu lợi thế là dòng vốn giá rẻ, đây là 2 quốc gia thuộc nhóm dẫn đầu về vốn đầu tư trực tiếp tại Việt Nam. Nhưng với Thái Lan - thị trường được đánh giá có nhiều đặc điểm tiêu dùng giống Việt Nam, nên sản phẩm liên quan đến hàng tiêu dùng mới là thứ mà người Thái muốn cạnh tranh.

Sự hiện diện của các nhà đầu tư Thái nhiều hơn sẽ làm đa dạng thêm sản phẩm tài chính, vốn thường được biết tới ở khoản vay thế chấp như xe cộ, nhà đất, các khoản vay tín chấp hay các khoản vay tiêu dùng có giá trị nhỏ.

Thực tế, công nghệ và thị hiếu người dùng đang dần thay đổi mô hình và sản phẩm cho vay tài chính tiêu dùng. Cả những chủ sàn thương mại điện tử lớn cũng phải nỗ lực thúc đẩy người dùng sử dụng sản phẩm vay trả góp. Trong khi ngân hàng lại đẩy mạnh cho vay tiêu dùng cá nhân qua thẻ tín dụng.

Hiện tại, thị trường tài chính tiêu dùng Việt Nam đang trong giai đoạn “hỗn loạn” sau sự xuất hiện của các ứng dụng vay tiền trực tuyến không đảm bảo. Chính quyền đang tập trung rà soát hoạt động thu hồi nợ, trong khi các công ty tài chính giảm cho vay, siết chặt nợ xấu.

Xét về vĩ mô, người Việt có tâm lý thoải mái hơn với việc “nợ tiêu dùng”. Số liệu nghiên cứu của HSBC cho thấy, trong giai đoạn 2013-2022, tỷ lệ nợ của hộ gia đình Việt Nam tăng mạnh từ 28% lên 50% trên GDP.

Việc thu nhập bình quân liên tục tăng chính là động lực quan trọng, người dân bắt đầu chi tiêu nhiều hơn cho hàng hóa dịch vụ không thiết yếu, tăng mua ô tô trong thời gian qua.

Tuy nhiên, thị trường tiêu dùng tại Việt Nam vẫn còn đang ở giai đoạn đầu phát triển. Theo thống kê của Ngân hàng Phát triển Châu Á, có gần 80% dân số chưa tiếp cận hoặc tiếp cận dịch vụ ngân hàng chưa đầy đủ. Do đó, dư địa cho các bên vẫn còn lớn./.