Chuyển đổi số để chuyển đổi xanh

ô hình nông nghiệp công nghệ cao tại Hà Nam Hightech ứng dụng hệ thống công nghệ nhà màng, điều khiển lưu lượng tưới, dinh dưỡng qua smartphone. Ảnh: TTXVN

Chuyển đối kép mang lại giá trị cụ thể

Bên cạnh chủ trương về thúc đẩy chuyển đổi số hướng tới nền kinh tế số, việc cơ cấu lại nền kinh tế gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng, nhằm đạt được thịnh vượng về kinh tế, bền vững về môi trường và công bằng về xã hội là định hướng xuyên suốt mà Việt Nam theo đuổi mục tiêu phát triển bền vững.

Đối với các doanh nghiệp, khi Việt Nam ngày càng hội nhập sâu vào nền kinh tế thế giới, thì các doanh nghiệp sẽ phải tăng cường tuân thủ các cam kết về phát triển bền vững, tăng trưởng xanh mà Việt Nam đã ký kết như Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA).... Đây là sức ép và cũng là thách thức lớn cho các doanh nghiệp Việt Nam để được thị trường chấp nhận.

Theo Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Quốc Phương, “chuyển đổi kép” đang là con đường phát triển bền vững của nhiều quốc gia trên thế giới và Việt Nam cũng không đứng ngoài xu thế đó. Ở góc độ quản lý nhà nước, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cũng đang phối hợp với các bộ, ngành, địa phương lồng ghép các nhiệm vụ, giải pháp chuyển đổi số vào quan điểm, mục tiêu, giải pháp trong các chiến lược, quy hoạch kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội nhằm thúc đẩy đổi mới mô hình tăng trưởng và phát triển bền vững.

Về phía doanh nghiệp, buộc phải có sự thay đổi và thích ứng với chuyển đổi số “xanh”. Trong giai đoạn Việt Nam hội nhập sâu với thế giới như hiện nay thì buộc phải tuân thủ các cam kết về phát triển bền vững, tăng trưởng xanh. Phải vượt qua được những thách thức lớn này thì các doanh nghiệp Việt Nam mới được thị trường quốc tế chấp nhận, Thứ trưởng Trần Quốc Phương chia sẻ.

Nói về lợi ích của chuyển đổi số “xanh”, ông Nguyễn Tiến Huy, chuyên gia của Liên đoàn Công nghiệp và Thương mại Việt Nam (VCCI) cho rằng, sẽ mang lại các giá trị cụ thể cho doanh nghiệp, đặc biệt là về mặt kinh tế. Đơn cử như việc in hóa đơn tại doanh nghiệp, nếu chuyển sang hóa đơn điện tử sẽ giúp giảm một khoản chi phí đang kể cho giấy in. Đồng thời, việc này cũng gián tiếp giảm tiêu thụ gỗ do ½ sản lượng khai thác gỗ được sử dụng trong công nghiệp giấy và giảm phác thải C02, chi phí vận tải, sử dụng nhiên liệu.

“Bên cạnh bài toán kinh tế và tác động môi trường, để tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu đòi hỏi doanh nghiệp Việt phải tập trung vào các chỉ số môi trường và xã hội trong từng sản phẩm. Đồng thời đáp ứng sự thay đổi trong hành vi của người tiêu dùng khi ngày càng ưa chuộng sử dụng sản phẩm hàng hóa xanh hơn. Do vậy, doanh nghiệp buộc phải hoạch định chính sách “chuyển đổi kép” để phát triển kinh doanh bền vững và mang lại giá trị cho doanh nghiệp”- ông Nguyễn Tiến Huy chia sẻ.

Trạm xử lý nước thải ở Khu công nghiệp Nam Cầu Kiền ứng dụng nhiều công nghệ quan trắc, thân thiện với môi trường. Ảnh: NCK

Bằng cách sử dụng các công nghệ số, nhà sản xuất có thể tối ưu hóa quy trình, theo dõi và quản lý hoạt động của mình một cách chính xác và hiệu quả hơn, từ đó giảm thiểu lượng chất thải, hàng tồn kho, thất thoát trong vận chuyển, tiết kiệm năng lượng và tài nguyên; phát hiện sớm và ngăn chặn các nguy cơ môi trường, giảm thiểu sự cố…

Trong thương mại điện tử, chuyển đổi số mang đến nhiều lợi ích cho doanh nghiệp và khách hàng thông qua việc tạo ra các trải nghiệm mua sắm trực tuyến tốt hơn nhờ các công nghệ như trí tuệ nhân tạo, phân tích dữ liệu và chatbot để tương tác khách hàng nhanh chóng và dễ dàng, quản lý dữ liệu khách hàng và đơn hàng, tối ưu hóa chuỗi cung ứng, đẩy nhanh thời gian thực hiện, qua đó giảm chi phí và tăng hiệu quả, đặc biệt trong hoạt động tiếp thị, thanh toán trực tuyến…

Trong lĩnh vực ngân hàng, chuyển đổi số giúp các nhà băng trở nên xanh hơn, nhanh hơn và thông minh hơn qua việc giảm thiểu sự lãng phí và tiết kiệm tài nguyên, tăng độ chính xác và hiệu quả, rút ngắn thời gian chờ đợi và đáp ứng nhu cầu của khách hàng nhờ các công nghệ kỹ thuật số, giảm thiểu tiêu hao năng lượng và tác động đến môi trường…

Còn theo Chủ tịch Ericsson tại Việt Nam, Lào, Campuchia và Myanmar Denis Brunetti thì 5G sẽ là chìa khóa cho chuyển đổi số “xanh” của Việt Nam. Việc thương mại hóa 5G sẽ mang lại lợi ích gấp ba lần cho Việt Nam cả về xã hội, kinh tế cũng như cải thiện môi trường. Cần lưu ý, chỉ riêng việc tiêu thụ ít năng lượng hơn so với 4G, công nghệ 5G sẽ cho phép các ngành công nghiệp thúc đẩy chuyển đổi số và giảm yêu cầu năng lượng cũng như lượng carbon thải ra.

“Màu xanh là màu của tương lai”

Lựa chọn chiến lược phát triển theo hướng bền vững cùng lúc hứa hẹn một tương lai tốt đẹp hơn. Ảnh: Phương Linh

Mới đây, trong khuôn khổ Diễn đàn Kinh tế TP.HCM lần thứ 4, ông Thuriot Denis, Thị trưởng thành phố Nevers (Pháp) cho rằng,“Xanh bao hàm cả sự gần gũi, thân thiện. Màu xanh là màu của tương lai”. Theo ông Denis, công cuộc chuyển đổi số và chuyển đổi sinh thái phải đi cùng nhau, điều đó giúp đạt được tăng trưởng hiệu quả bền vững.

Ông Denis cũng chia sẻ, thành phố nơi ông là thị trưởng là một thành phố có quy mô trung bình để có thể có nhiều thử nghiệm khác nhau về một thành phố xanh. Đây cũng là địa phương đầu tiên của Pháp nhận được chứng nhận “Số hoá trách nhiệm” chứng minh cho sự kết hợp có hiệu quả giữa công nghệ và sinh thái, giảm thiểu carbon.

Hiện nay, Việt Nam cơ bản đã ban hành khung khổ thể chế về kinh tế số, như: Chương trình Chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030; Chiến lược phát triển Chính phủ điện tử hướng tới Chính phủ số giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030; Chiến lược quốc gia về Cách mạng công nghiệp lần thứ tư đến năm 2030. Trong số 8 lĩnh vực cần ưu tiên chuyển đổi số theo "Chương trình Chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030", đã có những ngành như sản xuất, tài chính - ngân hàng, logistics tiên phong và đạt thành công đáng kể trong các mục tiêu tăng trưởng xanh. Nhận thức của cộng đồng doanh nghiệp về vai trò trong chiến lược tăng trưởng xanh quốc gia cũng được nâng cao rõ rệt, từ đó cải thiện mức độ hấp dẫn trong mắt các nhà đầu tư quốc tế.

Như vậy, có thể khẳng định kinh tế số và kinh tế xanh là những phương thức phát triển phù hợp và chủ đạo nhất trong giai đoạn hiện nay, bảo đảm mục tiêu phát triển nhanh và bền vững của đất nước. Có nhiều giải pháp được đề xuất nhằm thực hiện sự song hành của kinh tế số và kinh tế xanh. Trước hết, cần có một chương trình khuyến khích ứng dụng công nghệ - thông tin với mục đích tiết kiệm năng lượng trên tất cả các lĩnh vực công nghiệp có liên quan (tiêu chuẩn hóa, giám sát và tăng cường trách nhiệm giải trình về tiêu thụ năng lượng), đồng thời khuyến khích công nghệ số và chuyển đổi số được sử dụng trong các mô hình hành vi bền vững hơn của người dân (thay đổi cách sống, vui chơi, học tập và làm việc dựa trên dữ liệu), và doanh nghiệp (chuyển đổi các chuỗi giá trị hiện có và tích hợp các quy trình và hệ thống chuyển đổi số) trên tất cả lĩnh vực của nền kinh tế.

Tiếp đến, cần có một hệ thống đánh giá chặt chẽ tác động trực tiếp, gián tiếp của các lĩnh vực tăng trưởng số trong việc hiện thực hóa phương thức tăng trưởng xanh và nỗ lực chuyển sang sang nền kinh tế các-bon thấp. Hiệu quả của sự song hành được đánh giá thông qua thực tiễn là các hoạt động kinh tế số vừa có khả năng sinh lời, vừa có vai trò quan trọng để cùng với các lĩnh vực khác sử dụng các giải pháp cần thiết để tạo ra một nền kinh tế và xã hội xanh.

Để Việt Nam có thể trở thành quốc gia đi đầu trong khu vực về phát triển kinh tế số và tăng trưởng xanh, đòi hỏi không chỉ có định hướng, chiến lược lâu dài, mà cần phải nỗ lực biến mục tiêu thành hành động, trở thành chương trình “nghị sự” hàng ngày của cơ quan, doanh nghiệp, tổ chức xã hội và người dân. Chúng ta chỉ mới ở xuất phát điểm trong xu hướng phát triển kinh tế số, kinh tế xanh. Tuy nhiên, với lợi thế của nước đi sau, Việt Nam hoàn toàn có thể “chuyển đổi kép” toàn diện, hướng tới phát triển bền vững, đạt mục tiêu hài hòa giữa tăng trưởng kinh tế, bảo đảm an sinh xã hội, bảo vệ môi trường.