Trí tuệ nhân tạo (AI) trong những năm gần đây đã phát triển với tốc độ chóng mặt, trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống của chúng ta. AI không chỉ hỗ trợ quyết định trong kinh doanh, tự động hóa trong sản xuất cho tới những trợ lý ảo trong cuộc sống cá nhân, mà còn mở ra kỷ nguyên mới với nhiều tiện ích. Thế nhưng, ngoài những lợi ích to lớn, sự phát triển của AI cũng nhanh chóng đặt ra nhiều lo ngại về tương lai của thị trường lao động.
Không chỉ giới hạn ở một nước hay khu vực cụ thể, mà những lo ngại này đã là một vấn đề mang tính toàn cầu khi mọi người từ nhiều ngành nghề đều bắt đầu cảm nhận được sức ép từ sự cạnh tranh với các đồng nghiệp không biết mệt mỏi, đó là hệ thống trí tuệ nhân tạo. Điều đó mang đến một tâm lý chung về sự lo ngại đối với việc mất việc làm và tương lai bị ảnh hưởng, nhất là trong những ngành nghề mà trí tuệ nhân tạo được cho là sẽ có tác động lớn nhất.
Giỏi nghề cũng lo bị thay thế bởi AI
Anh T (25 tuổi tại Phú Thọ) hiện nay đang làm Content Marketing tại một công ty truyền thông ở Hà Nội. Anh T có mức lương 18 triệu đồng/tháng từng rất tự hào về kỹ năng sáng tạo và khả năng tạo ra nội dung hấp dẫn có thể thu hút người đọc. Thế nhưng, anh bắt đầu cảm thấy lo ngại khi thời gian gần đây chứng kiến các công cụ AI như Claude hay ChatGPT có thể tạo ra bài viết và nội dung marketing chỉ trong ít phút. Những công cụ AI như vậy vừa rẻ lại vừa hiệu quả, dần có thể thay thế nhu cầu về nhân sự sáng tạo trong ngành.
Bản thân ban lãnh đạo nơi anh T đang làm việc thời gian gần đây cũng đang xem xét cắt giảm nhân sự ở bộ phận marketing khi công ty này đang giảm doanh thu về truyền thông, quảng cáo bởi nhiều khách hàng cắt giảm chi tiêu vì kinh tế khó khăn. Anh T đã nghe ngóng được tin công ty đang có ý định ứng dụng công cụ AI để bù đắp cho việc thu nhỏ số lượng nhân sự và giảm thiểu chi phí hoạt động nên đã chuẩn bị tinh thần cho cái kết nếu mình mất việc vào tay những thiết bị máy móc. Hơn nữa, việc ngành marketing, nhất là lĩnh vực content marketing đang ứng dụng AI trong việc tạo nội dung đã khiến anh cảm thấy bất an về tương lai công việc và sự nghiệp mà mình đã xây dựng dày công.
Anh H (28 tuổi tại TP.HCM) cũng là trường hợp như anh T. Là một nhân sự lập trình viên được đánh giá có chuyên môn tốt về IT, anh hiện đang nhận mức lương hàng tháng là 30 triệu đồng tại một doanh nghiệp trong lĩnh vực blockchain. Anh H từng tự hào về khả năng xử lý vấn đề và khả năng phát triển ứng dụng của mình, thế nhưng anh H cũng dần cảm nhận được sức nóng từ các công cụ phát triển phần mềm dựa trên trí tuệ nhân tạo, có thể viết mã và tự động sửa lỗi hiệu quả.
Sự tự động hóa này theo đó không chỉ giảm bớt nhu cầu về nhân lực lập trình mà còn đe dọa thu nhập và tương lai nghề nghiệp của những người như anh H. Do vậy, anh cảm thấy lo lắng về nguy cơ mất việc cũng như việc liệu kỹ năng của mình có còn được trân trọng trong một thế giới ngày càng do AI làm chủ không. Chính anh cũng đang chịu sức ép phải liên tục cập nhật và học hỏi kỹ năng mới nhằm tránh bị lạc hậu so với những cải tiến mới của công nghệ.
Làm bạn với AI hay sợ AI?
Quan điểm về mối quan hệ giữa con người và trí tuệ nhân tạo vẫn đang nhận được nhiều ý kiến trái chiều trong cuộc cách mạng AI hiện nay. Thế nhưng, một bộ phận không nhỏ chuyên gia từ các lĩnh vực khác đồng tình với quan điểm AI nên được dùng để cải thiện hiệu suất công việc.
Theo chị M, một chuyên gia đã có 10 năm kinh nghiệm về marketing nói về cách thức mà AI đã cách mạng hóa cách phân tích dữ liệu và tối ưu các chiến dịch. Chị M cho biết AI đã giúp chị phân tích dữ liệu khách hàng nhanh chóng và chính xác, qua đó có thể tối ưu hóa nội dung và thời gian gửi các chiến dịch quảng cáo. Theo đó, vừa giúp tiết kiệm được thời gian, vừa giúp tăng cường hiệu quả của các chiến dịch. Chị M nói thêm sự hỗ trợ của trí tuệ nhân tạo không khiến công việc mất đi, mà còn giúp cải thiện chất lượng và hiệu quả công việc cũng như mở rộng khả năng sáng tạo của những người làm marketing.
Về lĩnh vực thiết kế đồ họa, nỗi lo AI có thể thay thế con người cũng được nhắc tới, tuy nhiên một góc nhìn tích cực và mới mẻ đã được bày tỏ bởi anh T, một chuyên gia thiết kế đồ họa có hơn 12 năm kinh nghiệm trong nghề. Theo anh T, AI đem tới những lợi ích lớn không thể phủ nhận trong việc tối ưu hóa và tăng tốc quy trình thiết kế, tuy nhiên thiết kế đồ họa không chỉ là về hiệu quả và tốc độ. Những yếu tố quyết định tạo nên dấu ấn của một sản phẩm là sự sáng tạo, cảm xúc và hiểu biết sâu sắc về thị hiếu thẩm mỹ của công chúng.
Anh T cho biết thêm trí tuệ nhân tạo có thể hỗ trợ chúng ta khi tạo ra những mẫu thiết kế nhanh chóng dưới sự điều khiển của con người, tuy nhiên lại không thể thay thế được trí tuệ cảm xúc và sự sáng tạo của nhà thiết kế. Ngoài ra, anh cũng khuyến khích người làm trong ngành thiết kế về đồ họa cần biết cách để tận dụng AI như một công cụ hỗ trợ, ngoài ra cần liên tục cập nhật kỹ năng và kiến thức mới. Theo đó, có thể tạo ra các sản phẩm thiết kế độc đáo, có dấu ấn cá nhân và duy trì được lợi thế cạnh tranh trong ngành.
Ông L, một chuyên gia có 15 năm kinh nghiệm trong mảng công nghệ thông tin tại Hà Nội cho hay việc tận dụng trí tuệ nhân tạo cần sự phát triển kỹ năng và thích nghi từ người lao động. Ông nhấn mạnh rằng AI mở ra ngành nghề mới và cơ hội tăng trưởng sự sáng tạo. Chẳng hạn như AI có thể giúp tối ưu hóa công việc trong thiết kế đồ họa, nhưng cần con người để gia tăng giá trị sáng tạo. Điều quan trọng cần nhớ là các chuyên gia thường xuyên cập nhật kỹ năng nhằm bổ trợ cho công việc, từ đó cải thiện giá trị của sản phẩm và bản thân.
Theo ông L, thích nghi với AI không chỉ để duy trì vị thế cạnh tranh mà còn mở rộng khả năng sáng tạo cũng như xử lý vấn đề. Nhấn mạnh tầm quan trọng của việc thích nghi và phát triển bản thân trong kỷ nguyên số, ông kết luận rằng tương lai làm việc với AI đầy hứa hẹn dành cho những ai sẵn sàng thích nghi và học hỏi./.
